Wij komen net uit een relatief luwe periode waar voor een deel van de bevolking weinig aan de hand lijkt. Het was een mooi najaar, bedrijven draaien over het algemeen prima en het publiek ervaart geen restricties. Alleen de gecultiveerde angst voor ongrijpbare gevaren, hangt als een donderwolk boven het hoofd van wie niets doorziet. Diegene die afstand neemt en observeert, ziet echter dat er dingen gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen.
Want wie denkt dat de onheilstrein uit het zicht verdwenen is, heeft het helaas bij het verkeerde eind. Elke keer als je denkt dat het niet gekker kan, schuift de overheid een nieuw bizar (wets-)voorstel naar voren. Een waarvan de haren nóg verder overeind gaan. Het optreden van het demissionair kabinet is zo wereldvreemd – en staat zo ver van het echte leven af – dat ik er als nuchter mens soms spontaan van in de lach schiet. Wat doen ze daar in Den Haag eigenlijk? Geestverruimende middelen gebruiken?
Hoe het paard van Troje jouw bedrijf binnengewandeld is
Als ondernemer ben je gewend om zelfstandig te denken en je verantwoordelijkheid te nemen. Je wikt en weegt over alle aspecten van je bedrijf, overziet de situatie en neemt aan de hand daarvan je beslissingen. Daarbij mijd je de nodige risico’s en ontwijk je charlatans.
Maart 2020 kwam dat alles tot stilstand. De implicaties waren op voorhand niet te voorzien. Een vloedgolf aan maatregelen, restricties en lockdowns kwam op ons af. Een periode van grote onzekerheid volgde en er ontvouwde zich een crisis die voor veel MKB-ondernemers voelde als een martelgang.
Nu komt terugdenken aan het verleden vaak met een vertroebeld beeld van de werkelijkheid. Wij mensen vergeten akelige tijden het liefst snel. Is het zelfbescherming om het verleden rooskleuriger af te schilderen dan het was? Vast. Maar het terugdenken aan de afgelopen jaren geeft mij een onbestemd gevoel, want niets is wat het lijkt.
In die beginperiode keek iedereen naar de overheid. Want wat te doen? In het algemeen belang volgde het volk, en ondernemers, het advies van het kabinet op. Gedurende de 1e lockdown ontpopten zich in ondernemersland mooie initiatieven om toch maar iets van inkomsten te genereren of als bezigheidstherapie voor de medewerkers. De hele samenleving was als één groot hart en voor je financiële zorgen mocht je leunen op de overheid. Deze ontpopte zich als ‘redder in nood’ en strooide met steun. Dat die steun je zou kunnen nekken had nog niemand in de gaten.
In het eerste jaar leerde je als ondernemer de ware aard kennen van vriend en vijand. De een had het goed met je voor en sponsorde je bestaan. Terwijl banken en multinationals meer bezig waren hun eigen hachje te redden en de rekening bij anderen legden. Toen de tweede lockdown aanbrak hadden ondernemers alle scripts op de plank liggen. Het animo in de samenleving om elkaar te helpen was echter vervaagt. De consument was klaar met afhalen, bezorgen en al het online gebeuren. De saamhorigheid verwelkte. Tussen de lockdowns door was het nog goed ondernemen, zoals tijdens ‘the summer of love’ of toen ‘dansen met Jansen’ werd geïntroduceerd als een lokkertje. Het touw om de hals van de samenleving werd gevierd om vervolgens weer strak aan te trekken. Toen ik tijdens lockdown nr. 3 een aantal horecaondernemers sprak, zaten die er behoorlijk doorheen. Murw geslagen door het continue aan of uit staan. Zelfs de meest optimistische ondernemer die ik ken was het volledig zat.
2022 schoot uit de startblokken met het openen van beerputten. Schandalen, leugens, onbegrijpelijke politieke keuzes, mensen die in opspraak kwamen; het kon niet op. Distributieproblemen, gedoe met gasleveringen en de hoogste inflatie in decennia kwamen hard binnen. De inkoopprijzen en energienota gingen door het dak waardoor marges onder druk kwamen te staan en de winst zienderogen slonk. Baten en lasten raakten zo uit balans dat aflossen bijna onmogelijk werd en veel ondernemers met een grote corona schuld in de maag kwamen te zitten.
Terugkijkend werd het ‘samen doen’ verhaal van de overheid al vrij snel ingeruild voor de ‘my way or the highway’-instelling. Of het nou gaat over het uitkopen van boeren, de wooncrisis, de torenhoge brandstofprijzen, de toeslagenaffaire waar maar geen beweging in komt, het Groningenschandaal, de hoge inflatie, recessie, de immigratiecrisis, het voorsorteren op oorlog of terugbetalen van de coronasteun. Oei. Even happen naar adem… Het is blijkbaar onmogelijk om met een democratisch oor te luisteren naar argumenten van de bevolking en het bedrijfsleven. Ook alternatieve invalshoeken worden trouwens weggehoond en niet bestudeerd.
Eten uit de ruif van de overheid is een slecht idee gebleken. Ze geven namelijk met de ene hand en nemen met de andere. Het aantal MKB-bedrijven dat door de coronasteun in de problemen is gekomen is schrikbarend. Deze steun was als het paard van Troje. Nietsvermoedende ondernemers haalden de steun binnen, maar bewerkstelligen daarmee wellicht hun ondergang. Nu zitten veel ondernemers in een beklemmende tang. Maar ook voor de bedrijven die alle steun hebben terugbetaald was het een zure periode.
Fasten your seatbelt
Overheden hebben als taak om basiszaken goed voor het volk te regelen. Niet meer, niet minder. Zelf prefereer ik een zo klein mogelijke overheid. Helaas zitten wij momenteel in een doordenderende trein als het gaat om wet- en regelgeving en verstikkende bemoeizucht. Jouw bedrijf en toekomst, het welzijn van je gezin en zekerheid voor medewerkers hebben niet hun interesse. Wij zien een overheid die een toxische relatie ontwikkelt met haar burgers. Waar voorheen het vertrouwen in onze overheid groot was is die nu volledig afgebrokkeld. Het gezegde Vertrouwen komt te voet en gaat te paard is toepasselijk. Was het niet dat dit paard richting afgrond galoppeert.
Vroeger was turbulentie iets dat je wel eens in het vliegtuig voelde, nu is ons hele leven turbulent en onrustig. Ongetwijfeld gaan we een periode van nog meer narigheid tegenmoet want de druk op het MKB wordt verder opgevoerd. Nu helpt doemdenken niet en in de slachtofferrol kruipen is voor ondernemers niet weggelegd. Daarvoor hebben wij onze vrijheid en onafhankelijkheid te lief. Maar in je uppie strijden in deze tijd is niet alleen eenzaam maar ook redelijk vruchteloos. De tegenkrachten zijn daarvoor te groot. Daarom is het bundelen van onze krachten zo belangrijk. Door samen te werken, ervaringen te delen en ons te verenigen staan we sterker en wordt het voor een overheid een stuk lastiger om met ons te sollen.
